door Elda Dorren

Het is een broeierige, windstille zondagmiddag in Lille. Seun Kuti (1983) opent de deur van zijn hotelsuite met ontbloot bovenlijf, zijn witte ondergoed steekt een flink stuk boven zijn afgezakte jeans uit. Als hij zich omdraait om de tv-serie te stoppen die hij aan het kijken is, Two and a Half Men, is zijn schouderbrede tatoeage Fela Lives te zien, verwijzend naar zijn overleden vader. ‘Dat is mijn ding, man’, zegt hij, over de sitcom. Wanneer deze reporter toegeeft dat ook zij daar wel om kan lachen, geeft hij haar een welgemeende high five.

Dit is Seun Kuti, de jongen die op veertienjarige leeftijd zijn vader, afrobeatlegende Fela, verloor en direct diens orkest Egypt 80 overnam. Seun, die in 2008 zijn eerste cd presenteerde onder hooggespannen verwachtingen van de internationale pers. Die ermee zegevierde. En die nu, bij een nieuw label, een tweede plaat presenteert, geproduceerd door Brian Eno. Op zijn achtentwintigste bewijst Fela’s jongste zoon met From Africa with Fury: Rise dat hij verre van een eendagsvlieg is.

Echte muziek
‘Yeah, het is een fucking goeie plaat geworden’, flapt hij eruit. En meteen daarna: ‘Natuurlijk voelde ik de druk na mijn eerste cd. Je hebt geen idee hoeveel songs ik heb weggegooid. Aaargh!’ Hij maakt een denkbeeldige prop en gooit die met geweld in een denkbeeldige prullenbak. ‘Maar ik weet ook dat er veel bands zijn die geweldige tweede cd’s maken. Omdat ze hard werken. Dus werkte ik hard. Ik wilde mijn rijpheid als artiest en mens laten zien, op het vlak van compositie, boodschap en aanpak.’

De zelfgeschreven nummers werden in vier dagen opgenomen in Rio de Janeiro. In één take, wat de plaat een live feel geeft. ‘De nummers zaten er al goed in, want ik houd ervan om ze een tijdje te spelen en ze dan pas op te nemen. Voor mij is dat hoe echte muziek gemaakt wordt. Als je muziek wilt schrijven over de wereld en echt impact wilt maken, dan moet je de wereld ervaren, en schrijven terwijl je die ervaring leeft. Om commerciële muziek te maken ga je lekker in de studio zitten en liedjes schrijven voor de radio.’

Brian Eno
De reden dat de beroemde producer Brian Eno de plaat mixte is een curieuze. ‘Hij was de enige die ik me kon veroorloven. Ik zat zonder label en hij was een goede vriend. En ik wilde geen half werk afleveren; ik wilde de beste, en ik was bevriend met de beste. Dus vroeg ik hem. We praatten niet over geld, hij deed het gewoon. Hij wist dat ik met zo’n plaat een label zou vinden en dat alles goed zou komen.’

En zo gebeurde het ook. ‘Soms heb je teleurstellingen in het leven, soms heb je moeilijke tijden. Ik heb veel vrienden die toegankelijke muziek maken om geld te verdienen. Het is een offer dat ik breng. Maar mensen zeggen altijd: alles gebeurt ergens voor. Ik geloof zelfs: alles gebeurt voor mij.’ Hij lacht trots als een kind met een nieuwe fiets. ‘Ik geloof in mij.’

Boss
Seun Kuti kan wel wat zelfvertrouwen gebruiken met de boodschap die hij wil brengen. In zijn muziek doet hij, net als zijn vader en oudere broer Femi, sterke aanklachten tegen corruptie, dictatuur en discriminatie. ‘Op mijn eerste plaat was ik te algemeen, dit keer wilde ik concreter zijn, zingen over zaken die jonge mensen in Afrika direct aanspreken: moderne slavernij, dictatuur, en verhulde dictatuur slash langdurend democratisch presidentschap. Ik wilde mensen inspireren.’

Voegt hij ook de daad bij het woord? ‘De meeste beroemde mensen doen vooral goed voor de camera, ze waarschuwen de krant van te voren. Zo ben ik niet. Als je in mijn wijk komt zul je zien dat iedereen me ‘boss’ noemt. Dat doen ze omdat ik naar hen luister, naar wat er speelt in hun levens. Ook omdat ik hen inspireer om wat te doen met hun leven. Om niet alleen verblind te worden door het makkelijke geld, iets wat de armoede helaas erg motiveert.’

Ook met de politieke leiders van het Action Congress of Nigeria heeft Kuti een goede band. ‘De meeste politici en vakbondsleiders zijn corrupt. Ik praat niet met de vijand. Dit zijn de enige politici met wie ik spreek. Ze zijn een minderheidspartij uit mijn provincie. In hun partijprogramma stellen ze mensen boven multinationals en geld, niet andersom. Zij hebben een positieve houding en zijn realistisch, ze nemen onpopulaire besluiten. Dat is de enige manier om vooruit te gaan.’

Muziek voor serieuze statements
Terug naar de muziek. Dele Sosimi (jarenlang keyboardspeler bij Fela Kuti; red.) zei onlangs in een documentaire: ‘Het is niet zo dat ik afrobeat wil maken. Ik moet het maken.’ Voelt Seun Kuti dat ook? ‘Nee, ik wil het wel degelijk maken. Ik kon gemakkelijk iets anders aan het doen zijn. Geloof me.’

Vanwege zijn sportieve verleden lijkt het dat hij duidt op een carrière in American football. ‘Nee, niet eens dat. Ik bedoel muzikaal gezien. Ik heb dit nooit aan iemand verteld, maar ik had in 2002 al een deal voor een hiphopalbum bij Virgin France, ver voordat ik een deal had voor een afrobeatalbum. En geen kleine deal. Ik had wat rapnummers gespeeld voor mensen uit de industrie. Ze wilden ze heel graag hebben.’

Hij sloot de hiphopdeal uiteindelijk niet. ‘Ik heb altijd iets willen creëren dat ergens over ging, wat ertoe deed. Op dat moment dacht ik dat jonge mensen zich wel meer zouden identificeren met hiphop, maar al gauw ontdekte ik dat die muziek de komende jaren weinig engagement zou bezitten, en als ik hiphopartiest zou worden, zou ik mezelf verliezen in die wereld en zou ik compromissen moeten gaan sluiten. Toen besloot ik dat het niet voor mij was. Afrobeat is muziek voor serieuze statements. Het is niet om te praten over je auto, je kleren of je vriendin.’

Hoge verwachtingen
Was het ook niet makkelijk om afrobeat te maken, vanwege de deuren die zijn vaders naam voor hem opent? ‘Ja natuurlijk. Maar zo gauw die deur wordt geopend, staat er iemand achter die meteen het beste van je verwacht. Het is niet zo dat je door die deur gaat en je een try-out kunt doen of zo. Nee, ze zeggen: we willen weggeblazen worden! Zo simpel. Mensen zeggen altijd: “Je hebt het makkelijk, je bent Fela’s zoon”, maar ze vergeten dat ik moet voldoen aan de hoogste verwachtingen.’

Afrobeat was dus een goede keus voor Seun, niet alleen omdat het hem buitengewoon goed afgaat, maar ook omdat het genre steeds meer wordt opgepakt in de wereld. Zelfs Nederlandse tieners spelen de muziek nu en de Broadway-musical Fela! is een grote hit. ‘Ik geloof dat echte muziek tijdloos is. Zolang jonge mensen afrobeat blijven maken, is het geluid vers. Het is belangrijk dat mensen uit alle culturen het tot hun taal maken. Fela’s invloed is niet langer nationaal of Afrikaans – het is een globale boodschap geworden. Ik heb nu zelfs vocalen ingezongen voor een Italiaanse groep die afrobeat maakt met klassieke instrumenten!’

Maar Kuti ziet het westen niet als zijn grootste zorg. ‘Uiteindelijk is afrobeat vooral de taal die mijn volk begrijpt. De mensen over wie mijn liedjes gaan. Ik houd geen pleidooi voor de Afrikaanse zaak ten overstaan van het westerse publiek. Ik probeer tegen de Afrikaanse man te praten over hemzelf. Dat is mijn voornaamste doel. Ik wil dat de wereld me voelt, maar dat mijn volk me begrijpt.’

cd
From Africa with Fury: Rise (Because)

concert 2013 
5 september, De Roma, Antwerpen

concerten 2011
15 oktober, Paradiso, Amsterdam (met Jungle By Night)
20 oktober, Ancienne Belgique, Brussel

Bekijk hier de videoclip van het nummer Rise.