De inmiddels zeventigjarige Ethiopische vibrafonist, percussionist en bandleider Mulatu Astatke heeft zijn wereldroem deels te danken aan de Amerikaanse filmregisseur Jim Jarmusch, die maar liefst zeven nummers van Astatke selecteerde voor zijn film 'Broken Flowers' uit 2005. Nas, Ziggy Marley, Madlib en Kanye West sampelden Astatke’s composities en sindsdien geniet deze meester van de Ethiopische jazz de cultstatus. Het blijft natuurlijk een beetje merkwaardig dat er vaak een westerse muzikant of regisseur aan te pas moet komen om een Afrikaanse muzikant in het Westen beroemd te maken. Op grond van Astatke’s verdiensten had dit namelijk al veel eerder moeten gebeuren.

door Bas Springer

Mulatu Astatke werd in 1943 in Jimma, Ethiopië, geboren en kreeg zijn muzikale vorming in Londen, New York en Boston. In deze laatste stad was hij de eerste Afrikaanse student aan het Berklee College of Music. In de jaren zestig experimenteerde hij al met mengvormen van jazz, latin en Ethiopische muziek, de basis voor de ethiojazz.

Basis voor de ethiojazz
In de jaren zeventig introduceerde Astatke de ethiojazz in zijn geboorteland, waar hij een aantal albums opnam en concerteerde met Duke Ellington. Internationale erkenning kreeg hij pas met het vierde deel van de beroemde Éthiopiques-serie, die in 1998 op de markt kwam en uitsluitend nummers van Mulatu Astatke bevat.

De serie Éthiopiques
Éthiopiques 4, met als ondertitel ‘Ethio Jazz & Musique Instrumentale 1969-1974’, is een schoolvoorbeeld van ethiojazz en een van de meest sublieme Ethiopische albums aller tijden. Kenmerken van deze onweerstaanbare Ethiopische jazzstijl zijn hypnotische, oriëntaals klinkende saxofoons, vette baslijnen die in de mix naar voren geschoven zijn, flinke scheuten funk en reggae, en reminiscenties aan John Coltrane, Lester Young en Jimmy Smith. Al snel werd deze cd een cultalbum, maar het duurde  tot 2005 voordat de mondiale doorbrak definitief was. Met dank dus aan Jim Jarmusch.

Jong, hip publiek
Sinds Broken Flowers wordt Mulate Astatke wereldwijd omarmd door een jong, hip publiek, dat misschien nog nooit van wereldmuziek heeft gehoord, maar wel van zijn swingende grooves. Een verheugende ontwikkeling. Op zijn nieuwste cd Sketches of Ethiopia – uiteraard een variatie op Miles Davis’ Sketches of Spain – klinkt wederom een heerlijk dampende mix van jazz, funk, afrobeat, klassieke muziek en pentatonische Ethiopische ritmes en melodieën. In Astatke's twaalfkoppige band Steps Ahead treffen we talenten aan als trompettist Byron Wallen en blazer James Arben, naast bespelers van traditionele Ethiopische instrumenten als masenqo (eensnarige spike fiddle) en krar (zessnarige lier). Maestro Astatke rolt een grote variatie aan funky en soulvolle grooves uit, doorspekt met traditionele klanken. Verrassend is de bijdrage van de Malinese diva Fatoumata Diawara in het prijsnummer Surma. Het blijft fascinerend hoe Mulatu Astatke met prachtige arrangementen een brug slaat tussen de mysterieuze Ethiopische muziek en de jazz.

Cd
Mulatu Astatke - Sketches of Ethiopia (Jazz Village / Harmonia Mundi)

Concerten
do 28 november: Bimhuis, Amsterdam
vr 29 november: LantarenVenster, Rotterdam

Begeleidingsband
James Arben: sax, basklartinet en fluit
Byron Wallen: trompet
Danny Keane: cello
Alexander Hawkins: piano/keyboard
John Edwards: bas
Richard Olatunde Baker: percussie
Jon Scott: drums