so what's next: eindhoven als jazzstad? Jair Tchong - maandag 7 november, 2016

rudreshRudresh Mahantappa

Op weg naar het Eindhovense jazzfestival So What's Next moest ik denken aan de bijlage, onlangs in het Financieel Dagblad, waarin de geschiedenis van ASML op meeslepende wijze wordt verteld. Deze Brabantse fabrikant van de machines waarmee computerchips worden gemaakt is niet alleen wereldleider, ook is ASML uitgegroeid tot een hub van de meest hoogwaardige technologie, plus de bijbehorende slimme koppen die van over de hele wereld naar Eindhoven komen voor een felbevochten baan bij ASML. Sillicon Valley in Brabant - het is een te weinig bekend verhaal in de randstad.*

Een high tech universiteitsstad met veel internationals binnen de stadsgrenzen: ideale condities voor een avontuurlijk muziekfestival. Bij de vierde editie van So What's Next had men ook een tweede dag geprogrammeerd, op diverse lokaties in de binnenstad. Net als North Sea Jazz en Transition neemt men het begrip jazz ruim op, en bood SWN aldus ook aanstormend talent in de urban, zoals zangeres Chelsea Foreman, die in de passende omgeving van Dynamo een nogal ontregelende en vooral volumineuze versie van urban soul te berde bracht.

SWN had een wederom slim geblokt programma samengesteld, met grote namen zoals Cory Henry en Ibrahim Maalouf, en daarnaast in de kleinere zalen upcoming talent. Voor de liefhebbers van avantgarde bleek de kleine zaal van Muziekgebouw Eindhoven op zaterdagavond de juiste plek. De Cubaanse pianist David Virelles bracht een vooraf veelbesproken programma rondom Afro-Cubaanse religieuze muziek, in de vorm van een duoconcert (piano en drums), plus door Virelles gemaakte visuals. De diepe connecties tussen New Yorkse jazz en Cubaanse muziek kwamen helaas niet heel helder uit de verf. De ondoordringbare notenwolken die van het podium kwamen drijven brachten vooral eerdere, geslaagdere projecten van pianisten zoals Omar Sosa en Ramon Valle in herinnering. Om nog maar te zwijgen van het fantastische album The Sign And The Seal, waarop Steve Coleman samen met AfroCuba de Matanzas die transatlantische connecties hemels laat zingen.

Virelles werd voorafgegaan door altsaxofonist en Downbeat darling Rudresh Mahantappa, met het repertoire van zijn album Bird Calls, Mahantappa's eerbetoon aan de erfenis van Charlie Parker. Zo vroeg op de zaterdag bleek dit een overdonderend concert in alle opzichten: niet alleen speelt iedereen in dit ensemble met een relaxte virtuositeit die je de adem beneemt, ook (of toch) krijgt men het voor elkaar om dit alles volkomen bezield te laten klinken. Geen speler doet onder voor de ander, maar de ontspannen houding waarmee de drummer de meest fantastische gebroken ritmes aan zijn kit ontlokt ontroert: dit nu is superieure beheersing en toch ook een emotioneel verhaal.

Hoogtepunt van de set was wel de solo van Rudresh, waarin hij even achteloos de grootsheid van Parker demonstreerde, niet met een museale reconstructie naar de letter, maar met een sublimatie in de geest van wat Parker voorstond, vermengd met nieuwe, wereldse geluiden uit de actuele grootstad en het DNA van Mahantappa. Wanneer je je ogen dicht deed kon je nauwelijks geloven dat daar maar één saxofonist stond te spelen.

In een fraai portret van jazzmusicus Nedly Elstak memoreerde journalist Rudie Kagie onlangs de platen Jazz at the Kurhaus uit 1953, 'de eerste moderne-jazzplaten van Nederlandse bodem die, hoewel de titel anders deed vermoeden, in het Rembrandttheater in Eindhoven werden opgenomen.'** Met So What's Next als aanjager kun je met vertrouwen wachten op een revival van Eindhoven als avontuurlijke jazzstad. Mogen we een wens uitspreken: volgend jaar het Van Abbe museum als deelpodium? De combinatie free jazz en avantgarde beeldende kunst is immers een natuurlijke band, zowel artistiek als qua publiek.

*hier nog meer informatie over ASML, waarbij ik steeds moet denken aan het NatLab van Philips, waar niet alleen de audiocassette en de compact disc vandaan kwamen, maar ook uitvinder, kunstenaar en podiumkunstfilosoof Dick Raaijmakers. Wat zou er mogelijk zijn wanneer die band tussen fundamenteel onderzoek en de kunsten wordt hersteld in Eindhoven? De Effenaar gaat het in ieder geval weer proberen, in samenwerking met de TU.

**Jazzbulletin, nummer 100, september 2016.


meer blogs
Ton Maas - 17 september, 2023
Ton Maas - 10 augustus, 2023
Ton Maas - 10 juli, 2023
Ton Maas - 20 januari, 2023
Ton Maas - 24 november, 2022
Ton Maas - 28 augustus, 2022
Ton Maas - 3 september, 2022
Ton Maas - 29 augustus, 2022
Ton Maas - 22 augustus, 2022
Ton Maas - 13 augustus, 2022